Reikwijdte van de AI Act; waarom ook jouw bedrijf dit moet weten

De AI Act verdeelt betrokken partijen in vier categorieën, afhankelijk van hun rol in de levenscyclus van een AI-systeem:

1. Provider: Ontwikkelt of laat een AI-systeem ontwikkelen en brengt dit onder eigen naam op de markt of in gebruik, al dan niet tegen betaling. Denk bijvoorbeeld aan een start-up die een zelflerende chatbot aanbiedt aan klanten.
2. Importer: Introduceert AI-systemen van buiten de EU op de Europese markt. Bijvoorbeeld een distributeur die Amerikaanse AI-software naar Europa brengt.
3. Distributor: Verkoopt of levert AI-systemen binnen de EU, zonder deze zelf te ontwikkelen of significant te wijzigen. Een voorbeeld is een leverancier die AI-tools van verschillende partijen aanbiedt aan mkb-bedrijven.
4. Deployer (gebruiker): Gebruikt AI-systemen binnen zakelijke of professionele activiteiten. Dit omvat bedrijven die AI toepassen in hun bedrijfsprocessen. Bijvoorbeeld een scale-up die een AI-systeem inzet om klantgedrag te analyseren.

Verplichtingen en classificatie van risico's

De AI Act schept voornamelijk verplichtingen voor providers. Welke verplichtingen dit zijn is afhankelijk van de classificatie van het risico. De relevante risicogroepen die verplichtingen met zich meebrengen zijn:

• High Risk: AI-systeem is een veiligheidscomponent van een product of het systeem zelf is een product dat onder de EU-harmonisatiewetgeving valt. 
• AI with risk of deceipt: AI-systemen die interageren met de gebruiker (wederzijdse beïnvloeding) en synthethische content (content die is gemaakt of aangepast door AI)
• General Purpose AI (GPAI): veelzijdig AI-model dat kan worden ingezet voor uiteenlopende taken, vaak getrained met grote hoeveelheden data.
• GPAI with systemic risk: GPAI met high impact capabilities (een aanzienlijke impact op de markt van de Unie)

Het niet naleven van deze regels kan leiden tot hoge boetes, met maxima tot 7% van de jaarlijkse omzet, afhankelijk van de ernst van de overtreding

Kansen voor Start-ups en Scale-ups

De EU begrijpt de uitdagingen waarmee kleine bedrijven worden geconfronteerd en biedt versoepelingen om deze regelgeving toegankelijker te maken:

• Regulatory sandboxes: experimenteer in een gecontroleerde omgeving waarin bedrijven samen met toezichthouders kunnen testen hoe ze aan de regelgeving voldoen.
• Versimpelde documentatie: kleine bedrijven hoeven niet dezelfde uitgebreide technische documentatie aan te leveren als grotere organisaties.

Deze initiatieven maken het mogelijk om sneller te innoveren en waardevolle feedback te ontvangen van toezichthouders. Dit biedt ook een concurrentievoordeel: als jouw AI-toepassing al compliant is, vergroot dit het vertrouwen bij klanten en investeerders. Let op: de sandboxes zijn nog niet beschikbaar in Nederland maar zullen er op termijn wel komen.

Veelvoorkomende juridische valkuilen en hoe je deze vermijdt

De AI Act is streng als het gaat om transparantie en documentatie. Veel kleine bedrijven lopen risico’s door:

1. Gebrekkige technische documentatie: bijvoorbeeld niet duidelijk beschrijven hoe datasets worden beheerd.
2. Niet-transparante AI-systemen: klanten weten niet dat ze met AI te maken hebben.

Tips om problemen vóór te zijn:

• Investeer in juridisch advies: Een advocaat met kennis van de AI Act kan helpen om jouw compliance-strategie op orde te krijgen.
• Laat technische audits uitvoeren: Zo weet je zeker dat jouw systemen voldoen aan de verplichtingen van de AI Act.
• Maak gebruik van sandboxes: Dit helpt om tekortkomingen vroegtijdig te identificeren en biedt een goede gelegenheid om vertrouwen te winnen bij klanten en investeerders. ​

Conclusie

De AI Act is meer dan een set regels; het is een kans voor kleine bedrijven om zich te onderscheiden in een concurrerende markt. Door transparant en compliant te werken, bouw je vertrouwen op bij klanten en partners. Gebruik de versoepelingen en samenwerkingsmogelijkheden die de EU biedt om jouw AI-toepassingen naar een hoger niveau te tillen.